Serwer DNS – czym jest? Jak działa?

Serwer DNS (Domain Name System) to mechanizm, który przekształca zrozumiałe dla ludzi adresy internetowe na odpowiednie adresy IP, umożliwiając komunikację między urządzeniami w sieci. Kluczowy problem, który rozwiązuje DNS to brak konieczności zapamiętywania przez użytkownika wspomnianych adresów IP. Bez serwerów DNS poruszanie się po Internecie byłoby znacznie trudniejsze. Zamiast  pamiętania skomplikowanych ciągów cyfr, możemy używać łatwych do wyszukiwania nazw domen.

Co to jest serwer DNS i jak działa?

Najprościej mówiąc, serwer DNS ma służyć korzystaniu z Internetu w prosty i wygodny sposób. Przykładowo, kiedy chcemy skorzystać z danej strony, np. Google wystarczy, że w okno przeglądarki wpiszemy google.com, zamiast ciągu cyfr: 142.250.203.142

To tylko wierzchołek góry lodowej, jeżeli chodzi o pełną definicję tego systemu. Serwery DNS pracują w hierarchicznym systemie, gdzie istnieją różne poziomy serwerów. Najwyższy poziom to tzw. serwery root. Każdy serwer ma swoje zadanie w procesie tłumaczenia nazw domen na adresy IP. Serwery root odgrywają kluczową rolę w strukturze DNS. Kierują one zapytania do odpowiednich serwerów obsługujących najwyższy poziom domen, co umożliwia stabilne i efektywne działanie Internetu. Istnieje około 13 głównych serwerów DNS root na całym świecie.

Jak działa serwer DNS?

Kiedy wpisujesz adres URL w przeglądarce internetowej, Twoje urządzenie wysyła zapytanie do serwera DNS. Ten serwer następnie przeszukuje swoją pamięć podręczną, aby znaleźć odpowiedni adres IP serwera powiązany z podaną nazwą domeny. Jeśli ma odpowiedź, przekazuje ją z powrotem do Twojego urządzenia, które następnie może nawiązać połączenie z właściwym serwerem internetowym. Jeżeli natomiast serwer DNS nie ma żądanej informacji w swojej pamięci podręcznej, musi rozpocząć proces rekurencyjnego zapytania. Przekierowuje zapytanie do innych serwerów w hierarchicznej strukturze. Gdy lokalny serwer DNS kieruje zapytanie do innego serwera DNS, wykonuje to w sposób rekurencyjny. Oznacza to, że serwer, do którego kierowane jest zapytanie, jest odpowiedzialny za znalezienie odpowiedzi. Serwer ten może wykonywać swoje własne zapytania do innych serwerów, aż znajdzie adres IP odpowiadający danej nazwie domeny. Informacja ta jest później przechowywana w pamięci podręcznej lokalnego serwera DNS — po to, aby przyspieszyć przyszłe zapytania od klientów dotyczące tej samej nazwy domeny.

Serwer DNS a rekord DNS

Serwer DNS i rekord DNS są ze sobą ściśle powiązane. Pełnią natomiast różne funkcje w kontekście przekształcania nazw domen na adresy IP. Głównym podobieństwem pomiędzy serwerem a rekordem DNS jest to, że są one kluczowymi elementami umożliwiającymi użytkownikom dostęp do zasobów internetowych poprzez wpisywanie prostych nazw domen. Zarówno serwer, jak i rekord DNS mają istotne znaczenie dla sprawnego działania sieci internetowej.

Poniżej znajdziesz podstawowe różnice.

Serwer DNS jest usługą, która obsługuje zapytania DNS od klientów i udziela odpowiedzi na nie odpowiedzi. Z kolei rekord DNS to element bazy danych serwera DNS, który przechowuje informacje o konkretnej nazwie domeny. Zawiera także różne rodzaje danych, które pomagają w przekierowywaniu ruchu internetowego do odpowiednich miejsc.

Serwer DNS jest urządzeniem odpowiedzialnym za obsługę zapytań DNS. Może być umieszczony zarówno lokalnie (np. w ramach sieci korporacyjnej), jak i na poziomie globalnym. Rekord DNS jest częścią bazy danych serwera DNS i jest  przechowywany na serwerze DNS.

Serwer DNS może obsługiwać wiele rekordów DNS dla różnych domen i udzielać odpowiedzi na zapytania od wielu klientów jednocześnie. Rekord DNS natomiast jest pojedynczym wpisem w bazie danych, który mapuje jedną nazwę domeny na jeden adres IP.

Poniżej lista typów rekordów DNS:

• Rekord A (Address): Zadaniem tego rekordu jest przetłumaczenie nazwy domeny na adres IPv4. Jest to najczęściej używany typ rekordu DNS. Umożliwia przekierowywanie klientów do konkretnych serwerów hostujących witrynę internetową lub inne usługi.
• Rekord AAAA (IPv6 Address): Przypisuje on nazwę domeny do adresu IPv6, który jest niezbędny w kontekście rosnącej liczby urządzeń korzystających z tej nowoczesnej wersji protokołu IP.
• Rekord CNAME (Canonical Name): Umożliwia tworzenie aliasów dla istniejących rekordów DNS. Jest wykorzystywany, gdy chcemy, aby jedna domena była odwołaniem do innej, co ułatwia zarządzanie i konfigurację stron internetowych.
• Rekord MX (Mail Exchange): Określa serwery poczty elektronicznej dla danej domeny, wskazując, gdzie należy kierować wiadomości e-mail wysyłane na adresy związane z tą domeną.
• Rekord TXT (Text): Umożliwia przechowywanie dowolnych danych tekstowych związanych z daną domeną. Jest wykorzystywany do różnych celów, takich jak: potwierdzanie autentyczności domeny lub dostarczanie dodatkowych informacji.
• Rekord PTR (Pointer): Odwzorowuje adresy IP na nazwy domen w odwrotnej relacji niż rekord A. Jest często stosowany w systemach weryfikacji odwrotnej, np. w autoryzacji adresów IP w sieciach.
• Rekord NS (Name Server): Określa serwery nazw dla danej domeny, czyli serwery DNS odpowiedzialne za zarządzanie zapytaniami DNS dla tej domeny.
• Rekord SOA (Start of Authority): Zawiera informacje o strefie DNS, takie jak: nazwa główna serwera DNS dla danej domeny, adres e-mail administratora, strefy itp. Jest to rekord autorytatywny dla danej strefy DNS.

Co wpływa na szybkość odpowiedzi serwera DNS?

Szybkość odpowiedzi serwera DNS zależy od wielu czynników. Może to być np. odległość fizyczna między klientem a serwerem DNS, obciążenie serwera, czas życia rekordów DNS (TTL) czy też mechanizmy pamięci podręcznej — jeśli odpowiedź na dane zapytanie jest już przechowywana w pamięci podręcznej, serwer może natychmiast udzielić odpowiedzi, co przyspiesza proces. Znaczenie ma także złożona struktura witryny internetowej. Im więcej odnośników do innych stron zawiera witryna, tym więcej adresów do tłumaczenia przez serwer DNS. Efektywność samej infrastruktury sieciowej, w tym stabilność połączenia i szybkość przesyłania danych, ma również wpływ na szybkość odpowiedzi serwera DNS. Optymalizacja każdego z tych elementów może przyczynić się do szybszych czasów odpowiedzi i lepszej wydajności serwera.

Rodzaje zapytań oraz serwerów DNS

Wyróżniamy dwa rodzaje zapytań DNS: rekurencyjne i iteracyjne. Zapytanie rekurencyjne występuje wtedy, gdy nie mając odpowiedzi w swojej pamięci podręcznej, serwer rozpoczyna proces zapytania do innych serwerów DNS. Natomiast zapytanie iteracyjne odnosi się do procesu, w którym serwer DNS przekazuje częściową odpowiedzialność za znalezienie informacji innym serwerom DNS, wymagając od nich udzielenia konkretnej odpowiedzi lub wskazania, gdzie można znaleźć dalsze informacje. W przeciwieństwie do zapytania rekurencyjnego, w zapytaniu iteracyjnym serwer DNS nie przejmuje pełnej odpowiedzialności za znalezienie odpowiedzi, ale kieruje klienta do innych serwerów DNS w celu kontynuowania przeszukiwania.

Istnieje kilka głównych rodzajów serwerów DNS, z których każdy pełni swoją unikalną funkcję. Oto najważniejsze rodzaje serwerów DNS:

Serwery DNS autoratywne: Są to lokalne serwery, które przechowują oryginalne, autorytatywne informacje o domenach, w tym rekordy DNS dla określonych domen. Gdy autorytatywny serwer otrzymuje zapytanie dotyczące danej domeny, jest w stanie udzielić pełnej i wiarygodnej odpowiedzi. Autorytatywne serwery można podzielić na dwa rodzaje. Pierwszym jest główny serwer autorytatywny domeny DNS, nazywany także serwerem DNS Master, który przechowuje informacje o konfiguracji danej domeny i gromadzi kluczowe dane.  Drugim jest serwer DNS Slave, czyli wtórny serwer, który automatycznie pobiera z serwera DNS Master aktualizacje dotyczące zawartości domeny. Na tym serwerze przechowywane są kopie danych.

Serwery typu root: Są to serwery DNS na szczycie hierarchii DNS. Odpowiadają za kierowanie zapytań do odpowiednich serwerów DNS obsługujących najwyższy poziom domen (TLD), takich jak: .com, .org, .net itp.

Jaki serwer DNS wybrać?

Wybór serwera DNS może znacząco wpłynąć na szybkość i bezpieczeństwo przeglądania Internetu. Przy wyborze serwera DNS należy wziąć pod uwagę następujące czynniki:

• prywatność
• szybkość
• bezpieczeństwo

Oto kilka popularnych i zaufanych dostawców serwerów DNS, które warto rozważyć:

Cloudflare

Cloudflare obiecuje nie zbierać danych osobowych użytkowników i zapewnia wysoki poziom prywatności. Oferuje ochronę przed phishingiem i złośliwym oprogramowaniem.

Google Public DNS

Google stawia na szybkość i niezawodność swoich serwerów DNS, a także zapewnia ochronę przed atakami typu DNS spoofing.

DNSFilter

Zapewnia ochronę przed phishingiem, malware, ransomware i innymi zagrożeniami. Zapewnia wysoką wydajność i minimalizuje opóźnienia, gwarantując, że żądania DNS są szybko przetwarzane i kierowane.

OpenDNS

Oferuje szeroką gamę opcji konfiguracyjnych, umożliwiając użytkownikom dostosowanie poziomu ochrony przed zagrożeniami online.

Quad9

Jest skoncentrowany na bezpieczeństwie i prywatności użytkownika, oferując przy tym szybki dostęp do Internetu bez rejestrowania aktywności użytkowników.

Jak sprawdzić serwer DNS?

Sposób sprawdzenia serwera DNS może się różnić w zależności od systemu operacyjnego urządzenia. Oto instrukcje dla najpopularniejszych systemów:

Windows

Użyj wiersza poleceń:

1. Otwórz wiersz poleceń, wpisując cmd w menu start.
2. Wpisz ipconfig /all i naciśnij Enter.
3. Poszukaj sekcji dotyczącej adaptera sieciowego, którego używasz (na przykład Ethernet lub Wi-Fi). W tej sekcji znajdziesz adresy serwerów DNS przyznanych temu połączeniu.

Użyj PowerShell:

1. Otwórz PowerShell przez menu Start.
2. Wpisz Get-DnsClientServerAddress i naciśnij Enter.
3. Wyświetlone zostaną adresy serwerów DNS dla wszystkich adapterów sieciowych.

MacOS

1. Otwórz terminal – możesz go znaleźć w folderze „Aplikacje” pod „Narzędzia systemowe”.
2. Wpisz scutil –dns i naciśnij Enter.
3. W sekcji 'resolver’ znajdziesz informacje o używanych serwerach DNS.

Jak zmienić serwer DNS?

Proces zmiany serwera DNS różni się w zależności od systemu operacyjnego:

Windows

1. W menu Start wyszukaj „Panel sterowania”, a następnie wybierz „Sieć i Internet” > „Centrum sieci i udostępniania”.
2. Kliknij na „Zmień ustawienia karty” po lewej stronie.
3. Kliknij prawym przyciskiem myszy na aktywne połączenie sieciowe i wybierz „Właściwości”.
4. Zaznacz „Protokół internetowy w wersji 4 (TCP/IPv4)” lub „Protokół internetowy w wersji 6 (TCP/IPv6)” i kliknij „Właściwości”.
5. Wybierz „Użyj następujących adresów serwerów DNS” i wprowadź preferowany oraz alternatywny adres serwera DNS.
6. Kliknij „OK”, aby zapisać zmiany.

MacOS

1. Kliknij ikonę Apple w lewym górnym rogu ekranu, a następnie wybierz „Preferencje Systemowe”.
2. Kliknij na „Sieć”.
3. Z listy po lewej stronie wybierz sieć, której ustawienia chcesz zmienić, a następnie kliknij „Zaawansowane”.
4. Przejdź do zakładki „DNS” i kliknij na znak plus (+), aby dodać nowe adresy serwerów DNS.
5. Po dodaniu adresów kliknij „OK”, a następnie „Zastosuj”, aby zatwierdzić zmiany.

Aby dokonać zmiany serwerów DNS, warto skonfigurować je na poziomie routera Wi-Fi. Po zmianie DNS-ów w routerze, wszystkie urządzenia podłączone do sieci automatycznie zaczną korzystać z nowych ustawień.

Zaloguj się do panelu administracyjnego routera. Otwórz przeglądarkę internetową i wpisz adres IP routera w pasku adresu, a następnie naciśnij Enter.  Wprowadź nazwę użytkownika i hasło. Po zalogowaniu się do panelu administracyjnego routera poszukaj sekcji związanej z ustawieniami sieci LAN (Local Area Network) lub połączeniem internetowym. Szukaj opcji, takich jak: „Ustawienia DNS”, „Serwery DNS”, „Konfiguracja internetowa” lub podobnych. Lokalizacja tej opcji może się różnić w zależności od marki i modelu routera. W odpowiednich polach wprowadź adresy IP preferowanego serwera DNS i serwera alternatywnego. Zapisz wprowadzone zmiany. Może być konieczne ponowne uruchomienie routera.

Podsumowanie

Podsumowując, Domain Name System odgrywa kluczową rolę w infrastrukturze internetowej. System DNS przekształca nazwy domen w adresy IP. Pozwala to przeglądarkom internetowym identyfikować potrzebne zasoby po wprowadzeniu określonej nazwy domeny. Należy pamiętać, że każde urządzenie połączone z Internetem ma przypisany unikatowy adres IP. Nie sposób wyobrazić sobie, jak trudno byłoby zapamiętać i zarządzać nieskończoną liczbą numerów IP potrzebnych do takich działań, jak zakupy online, czy też zwykłe przeglądanie stron www. Te obowiązki przejmuje od nas system DNS, zapisując i zarządzając tymi adresami.

Spodobał Ci się ten artykuł?

Zapisz się na newsletter - nie spamujemy!